Nguyên
nhân hay gặp nhất là có thai, ngoài ra cũng có thể là biến chứng của
một tình trạng không nghiêm trọng hoặc của một bệnh lý cần điều trị, hãn
hữu lắm mới có vấn đề ở tuyến yên.
Cơ chế sinh lý của hiện tượng hành kinh
Cũng
nên nhắc lại một cơ chế sinh lý quan trọng dẫn đến sự hình thành chu kỳ
kinh nguyệt: Hàng tháng, ở buồng trứng có nhiều nang noãn bắt đầu phát
triển, đó là những túi nước nhỏ bên trong có chứa một noãn chưa trưởng
thành.
Cuối
cùng chỉ có một nang noãn phát triển to nhất với một noãn đã trưởng
thành bên trong, đồng thời bài tiết ra hormone chủ yếu là estrogen để
làm phát triển lớp nội mạc tử cung, chuẩn bị cho trứng làm tổ nếu noãn
được thụ tinh.
Khi
nang noãn vỡ và giải phóng noãn bên trong (gọi là phóng noãn) thì noãn
rơi vào loa vòi trứng rồi di chuyển vào tử cung. Trên đoạn đường di
chuyển đó, nếu noãn gặp tinh trùng thì sẽ được thụ tinh và trở thành
trứng. Trứng di chuyển tiếp về tử cung để làm tổ và phát triển thành
phôi thai rồi thành thai. Nếu noãn không được thụ tinh thì hiện tượng
hành kinh sẽ xảy ra.
Các nguyên nhân gây mất kinh
Chu
kỳ kinh nguyệt bị chi phối bởi một phức hợp các hormone (hormone của
các tuyến nhỏ trong não như tuyến dưới đồi, tuyến yên: estrogen và
progesterone của buồng trứng) và nếu chỉ có một trục trặc nào đó trong
quá trình này cũng có thể làm mất kinh. Phụ nữ có thể mất kinh do:
- Có thai: Trứng đã làm tổ trong lớp nội mạc tử cung và được nội mạc tử cung nuôi dưỡng nên không rụng để tạo thành kinh nguyệt.
- Dùng thuốc tránh thai: Một
số phụ nữ có thể không có kinh khi dùng thuốc tránh thai. Nếu ngừng
uống thuốc thì sau từ 3-6 tháng, hiện tượng phóng noãn và hành kinh lại
xảy ra.
- Cho con bú:
Thường không có kinh mặc dù vẫn có thể có phóng noãn, do đó có thể có
thai. Phụ nữ không cho con bú hoàn toàn cần đề phòng có thai.
- Stress:
Những căng thẳng tâm trí ảnh hưởng tạm thời đến tuyến dưới đồi, có thể
làm mất quá trình phóng noãn và mất kinh. Chỉ khi sự căng thẳng tinh
thần giảm đi mới có kinh trở lại.
- Dùng một số thuốc:
Như thuốc tránh thai các loại, thuốc corticoid, thuốc chống trầm cảm,
chống rối nhiễu tâm trí, chữa bệnh tuyến giáp, hóa liệu pháp.
- Bệnh tật: Một số bệnh mãn tính, chỉ khi khỏi bệnh thì kinh nguyệt mới trở lại.
- Mất cân bằng về hormone:
Hội chứng buồng trứng đa nang làm cho nồng độ estrogen và androgen cao
kéo dài, không lên xuống như trong chu kỳ kinh nguyệt bình thường vì
tuyến yên giảm bài tiết hormone, không tạo được phóng noãn và kinh
nguyệt. Hội chứng này hay đi kèm với béo phì, vô kinh hoặc chảy máu tử
cung bất thường.
- Suy dinh dưỡng:
Người quá gầy dễ bị ngừng bài tiết estrogen và ngừng phóng noãn. Phụ nữ
bị chứng chán ăn hoặc chứng ăn quá nhiều do nguyên nhân thần kinh - tâm
lý thường bị thiếu hụt estrogen và mất kinh.
- Vận động quá nhiều:
Hay gặp vô kinh ở những phụ nữ luyện tập thể thao căng thẳng. Hormone
leptin báo cho não biết tỷ lệ mỡ của cơ thể và tỷ lệ này ảnh hưởng đến
kinh nguyệt.
- Hoạt động kém của tuyến giáp:
Bệnh ở tuyến giáp có thể làm tăng hay giảm bài tiết prolactin - một
hormone sinh sản do tuyến yên bài tiết ra. Thay đổi về nồng độ hormone
có thể ảnh hưởng đến tuyến dưới đồi và làm mất kinh.
- U tuyến yên:
U lành của tuyến yên có thể làm cho prolactin được sản xuất quá nhiều,
ảnh hưởng đến sự điều hòa kinh nguyệt. Loại u này hiếm gặp và thường có
thể điều trị bằng thuốc.
|
0 nhận xét:
Đăng nhận xét